Pracując w Wielkiej Brytanii, wielu Polaków zastanawia się, jak po powrocie do kraju uzyskać świadczenia emerytalne wypracowane na Wyspach. Kwestia transferu uprawnień emerytalnych między krajami UE a Wielką Brytanią, mimo Brexitu, wciąż pozostaje możliwa. W artykule wyjaśniamy, jakie są zasady otrzymywania brytyjskiej emerytury w Polsce, kto jest uprawniony do takich świadczeń oraz jakie formalności należy spełnić, aby skutecznie ubiegać się o emeryturę z Anglii mieszkając w Polsce.
Jak działa system emerytalny w Wielkiej Brytanii
Brytyjski system emerytalny opiera się na dwóch głównych filarach: państwowej emeryturze podstawowej (State Pension) oraz dodatkowych programach emerytalnych. State Pension to podstawowe świadczenie emerytalne wypłacane przez rząd brytyjski osobom, które osiągnęły wiek emerytalny i opłacały składki National Insurance (NI) przez wymagany okres.
Wiek emerytalny w Wielkiej Brytanii systematycznie rośnie. Obecnie wynosi on 66 lat zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn, ale zaplanowano już kolejne podwyżki:
- Do 2028 roku wiek emerytalny wzrośnie do 67 lat
- W późniejszym okresie planowany jest wzrost do 68 lat
Aby uzyskać pełną państwową emeryturę w Wielkiej Brytanii, należy mieć opłacone składki National Insurance przez co najmniej 35 lat. Minimalna wymagana liczba lat składkowych to 10 lat – poniżej tego progu nie przysługuje brytyjska emerytura państwowa.
Wysokość pełnej podstawowej emerytury państwowej (State Pension) w roku 2023/2024 wynosi £203.85 tygodniowo, co daje około £10,600 rocznie.
Zasady transferu emerytury z Wielkiej Brytanii do Polski
Mimo wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, umowa o wystąpieniu (Withdrawal Agreement) gwarantuje zachowanie praw nabytych w zakresie zabezpieczenia społecznego. Oznacza to, że osoby, które pracowały w Wielkiej Brytanii i opłacały tam składki, mogą bez przeszkód otrzymywać brytyjską emeryturę mieszkając w Polsce.
Najważniejsze zasady dotyczące transferu emerytury:
1. Zasada sumowania okresów ubezpieczenia – okresy pracy i ubezpieczenia w Wielkiej Brytanii i Polsce są sumowane przy ustalaniu prawa do emerytury.
2. Niezależność świadczeń – emerytura brytyjska i polska są wypłacane niezależnie od siebie, przez odpowiednie instytucje każdego kraju.
3. Indeksacja świadczeń – brytyjska emerytura wypłacana osobom mieszkającym w Polsce podlega corocznej waloryzacji, tak samo jak emerytury wypłacane brytyjskim rezydentom.
4. Brak podwójnego opodatkowania – dzięki umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Wielką Brytanią, emerytura podlega opodatkowaniu tylko w jednym kraju.
Kto może otrzymać brytyjską emeryturę mieszkając w Polsce
Do otrzymywania brytyjskiej emerytury w Polsce uprawnione są osoby, które:
- Osiągnęły brytyjski wiek emerytalny
- Opłacały składki National Insurance przez co najmniej 10 lat
- Posiadają obywatelstwo polskie lub innego kraju UE/EOG
- Legalnie przebywały i pracowały w Wielkiej Brytanii
Warto zaznaczyć, że wysokość emerytury będzie proporcjonalna do liczby lat składkowych. Przy minimalnych 10 latach składkowych emerytura będzie znacznie niższa niż pełne świadczenie przysługujące po 35 latach opłacania składek.
Łączenie okresów składkowych z różnych krajów
Osoby, które pracowały zarówno w Polsce, jak i w Wielkiej Brytanii, mogą skorzystać z zasady sumowania okresów ubezpieczenia. Oznacza to, że:
- Lata pracy w obu krajach są brane pod uwagę przy ustalaniu uprawnień emerytalnych
- Każdy kraj wypłaca emeryturę za okres ubezpieczenia na swoim terytorium
- Można otrzymywać dwie emerytury jednocześnie – polską i brytyjską
Jak ubiegać się o brytyjską emeryturę w Polsce
Proces ubiegania się o brytyjską emeryturę mieszkając w Polsce jest stosunkowo prosty, ale wymaga dopełnienia kilku formalności:
1. Złożenie wniosku – wniosek o brytyjską emeryturę można złożyć w polskim ZUS, który przekaże dokumenty do brytyjskiego Department for Work and Pensions (DWP).
2. Wymagane dokumenty:
- Formularz BR-OP-01 (dostępny w oddziałach ZUS)
- Dokument potwierdzający tożsamość (dowód osobisty lub paszport)
- Dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia w Wielkiej Brytanii (umowy o pracę, P45, P60)
- Brytyjski numer ubezpieczenia (National Insurance Number)
3. Termin złożenia wniosku – najlepiej złożyć wniosek na 3-4 miesiące przed osiągnięciem brytyjskiego wieku emerytalnego, aby uniknąć opóźnień w wypłacie świadczenia.
4. Wybór sposobu wypłaty – emerytura może być wypłacana na konto bankowe w Polsce lub Wielkiej Brytanii, w zależności od preferencji emeryta.
Wniosek o brytyjską emeryturę można również złożyć bezpośrednio w brytyjskim International Pension Centre, kontaktując się pod numerem +44 191 218 7777 lub przez stronę internetową GOV.UK.
Korzyści z pobierania brytyjskiej emerytury w Polsce
Otrzymywanie brytyjskiej emerytury w Polsce wiąże się z kilkoma istotnymi korzyściami finansowymi i praktycznymi:
1. Dodatkowe źródło dochodu – brytyjska emerytura stanowi cenne uzupełnienie polskiego świadczenia emerytalnego, co może znacząco podnieść standard życia emeryta.
2. Korzystny kurs walutowy – emerytura wypłacana w funtach brytyjskich i wymieniana na złotówki często przynosi dodatkowe korzyści ze względu na korzystne różnice kursowe.
3. Niższe koszty życia – brytyjska emerytura, nawet częściowa, może zapewnić w Polsce wyższy standard życia niż w Wielkiej Brytanii ze względu na niższe koszty utrzymania.
4. Stabilność finansowa – dwa niezależne źródła dochodu emerytalnego zwiększają bezpieczeństwo finansowe i odporność na ewentualne zmiany ekonomiczne.
Warto pamiętać, że brytyjska emerytura podlega opodatkowaniu zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Wielką Brytanią. Zasadniczo, emerytura podlega opodatkowaniu w kraju rezydencji podatkowej, czyli w Polsce dla osób tu mieszkających na stałe.
Wpływ Brexitu na emerytury
Brexit nie wpłynął znacząco na prawa emerytalne osób, które pracowały w Wielkiej Brytanii przed zakończeniem okresu przejściowego (31 grudnia 2020 r.). Umowa o wystąpieniu skutecznie zabezpiecza prawa nabyte w zakresie zabezpieczenia społecznego dla obywateli UE, którzy mieszkali lub pracowali w Wielkiej Brytanii.
Dla osób, które rozpoczęły pracę w Wielkiej Brytanii po 1 stycznia 2021 roku, zastosowanie mają nowe zasady wynikające z Umowy o Handlu i Współpracy między UE a Wielką Brytanią. Umowa ta również zapewnia koordynację systemów zabezpieczenia społecznego, choć w nieco węższym zakresie niż wcześniejsze przepisy unijne.
Podsumowując, emerytura z Anglii może stanowić istotne uzupełnienie dochodów dla Polaków, którzy spędzili część swojego życia zawodowego na Wyspach Brytyjskich. Dzięki międzynarodowym umowom proces uzyskania tych świadczeń jest przejrzysty, a korzyści finansowe mogą być znaczące, szczególnie biorąc pod uwagę różnice w kosztach życia między Polską a Wielką Brytanią. Warto zadbać o to, aby nie stracić wypracowanych na Wyspach uprawnień emerytalnych i odpowiednio wcześnie rozpocząć procedurę wnioskowania o brytyjską emeryturę.